Home
» Lý luận phê bình
» Đỗ Anh Tuyến: “Chấp chới”- Một bài thơ lạ về câu từ của Đặng Xuân Xuyến (Hà Nội)
Đỗ Anh Tuyến: “Chấp chới”- Một bài thơ lạ về câu từ của Đặng Xuân Xuyến (Hà Nội)
Thứ Bảy, 17 tháng 6, 2017
Phải
nói thẳng Chấp Chới chưa phải là một bài thơ hay, mà chỉ là một bài
thơ khá, trên mức trung bình. Thế nhưng, tôi lại thích bài thơ này bởi lối viết
hiện đại và cái khác lạ về cấu tứ của bài thơ.
Tác giả Đặng Xuân Xuyến
Họ tên Đặng Xuân Xuyến
Sinh sống tại Hà Nội
ĐT: 0903413075
_____
CHẤP CHỚI
***
Có người líu ríu theo
chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn
ngắt
Thúc nhịp trống
dồn...
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn
kim”
Ơi người nhớn nhác đi
tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê
mải...
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Làng Đá, 21 tháng 04.2017
Lời Bình của
Phải
nói thẳng Chấp Chới chưa phải là một bài thơ hay, mà chỉ là một bài
thơ khá, trên mức trung bình. Thế nhưng, tôi lại thích bài thơ này bởi lối viết
hiện đại và cái khác lạ về cấu tứ của bài thơ.
Mới
làm thơ được vài năm nhưng thơ của Đặng Xuân Xuyến đã tạo được nét riêng,
thường ngắn gọn, súc tích, tiết tấu nhanh, tứ thơ mới, khẩu khí mạnh, ngôn ngữ
giàu hình ảnh so sánh và dễ cảm, nhất là ở thể thơ tự do. Thế nhưng ở bài thơ
này những nét đặc trưng đó hầu như đã biến mất, thay vào đó là sự khác lạ, hư
hư ảo ảo, khó hiểu.
Ta
thử thưởng thức Chấp Chới như cách vẫn thường cảm thơ.
Khổ
thơ thứ nhất:
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Mở
đầu khổ thơ, tác giả bâng quơ kể: “Có người líu ríu theo chồng”, sang câu 2,
câu 3, rồi đến câu 4, vẫn tiếp dòng tự thán, tự kể, rất bâng quơ... tuy vậy,
tác giả cũng vẽ nên một bức tranh đẹp, với những hình ảnh gợi cảm và giàu nhạc điệu.
Hình ảnh người con gái “líu ríu”, “buông lơi lời hát”, bỏ lại “ngày xuân ngăn
ngắt” vội sớm lấy chồng được phác họa với tiết tấu nhanh, thái độ bâng quơ, và
sự không rõ ràng về đại từ nhân xưng khiến người đọc tuy “cảm” được thơ nhưng
không hiểu được cấu tứ thơ nên chưa thật sự “khoái”, chưa thật sự “thích”.
Sang
khổ thứ 2:
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Vẫn
là những lời bâng quơ, tự thán, tự kể về mối tình trai gái, không đẩy cảm xúc
thành cao trào, cứ hờ hững, trôi xuôi mà cũng chẳng mấy ăn nhập với tâm trạng ở
khổ thơ đầu. Tiết tấu thơ chậm, dàn trải, không rõ đại từ nhân xưng, dẫu khiến
tâm trạng người đọc bảng lảng, buồn mang mác đấy nhưng vẫn “không khoái”,
“không thích” vì khó “bắt” tứ thơ.
Sang
khổ 3, khổ kết của bài:
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Nhịp
thơ trầm, lắng, cảm xúc dâng trào, được đẩy lên với sự thúc giục, thảng thốt,
của nghẹn ngào nước mắt, của “chấp chới cánh diều” giữa “trời mưa” nặng
hạt, “gió gằn”... nhưng người đọc vẫn khó “nắm” được tứ thơ dù khổ 3 có cái kết
như một triết lý sống, như một mệnh đề để kết thúc bài thơ như vẫn thường thấy.
Đến đây, dù đã đọc xong bài thơ, vẫn thấy mơ hồ, vẫn chưa thể nhận rõ ra “ai”
với “ai” và tác giả “gửi gắm” những gì ở bài thơ này. Vì thế, bài thơ tạo cảm
giác hư hư ảo ảo, lâng lâng, khó hiểu.
Mới
đọc, dễ có cảm giác Chấp Chới như được ghép thành từ 3 bài thơ, với 3
cách nhìn ở 3 tâm trạng khác nhau, không có sự liên kết hoặc sự liên kết lỏng
lẻo vì khó “bắt” được tứ thơ. Người không tinh sẽ bảo bài thơ bị tản vì tứ thơ
bảng lảng như sương mù, không (có) rõ, thậm chí nếu khó tính còn hạ bút phê là
thơ viết vội, không có tứ, nhưng thực ra bài thơ này viết theo lối mới, hiện
đại: dùng tâm trạng và nhạc điệu để vẽ lên tứ thơ (tứ kín) nên tứ tập trung vào
từng khổ thơ, tứ chỉ để phục vụ cái tâm trạng của nhà thơ, của người đàn ông
đang đau khổ trước sự đổ vỡ của tình yêu đôi lứa. Đây là cách viết táo bạo, hơi
liều, bởi nếu viết không khéo sẽ dễ bị “cảm” là viết ẩu, viết không tới. Là cây
bút mới (về thơ), không nên dại dột thử sức như thế này, cho dù như anh tâm sự
trên trang facebook là “mượn thơ chỉ để giãi bày tâm sự”.
Tóm
lại, Chấp Chới là bài thơ có tâm trạng, có hình tượng, có nhạc điệu,
chuyển cấu tứ rất nhanh nhưng đọc Chấp Chới phải thật tĩnh tâm, nhắm
mắt để thả hồn theo ý thơ, nương theo mạch thơ thì mới cảm được hồn thơ. Nếu
đọc Chấp Chới theo lối truyền thống, có vào đề, đến nội dung, rồi kết
thúc như xưa nay thì khó “cảm” được bài thơ này.
Vài
lời cảm nhận cá nhân khi đọc bài thơ Chấp Chới, có gì bất cập mong được
bạn đọc, nhất là các nhà thơ, nhà phê bình văn học chiếu cố, đại xá cho
kẻ hậu sinh “múa rìu qua mắt thợ”.
Địa chỉ: Khu Cộng Hòa, thị trấn
Thanh Nê,
Đặng Xuân Xuyến Gửi đăng.
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 17/06/2017
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét