Home
» Lý luận phê bình
» Đặng Xuân Xuyến: Vài suy nghĩ khi đọc tr/ngắn “Đùa của tạo hóa” của nhà văn Phạm Hoa
Đặng Xuân Xuyến: Vài suy nghĩ khi đọc tr/ngắn “Đùa của tạo hóa” của nhà văn Phạm Hoa
Chủ Nhật, 10 tháng 4, 2016
Truyện ngắn
ĐÙA CỦA TẠO HÓA của nhà văn Phạm Hoa đã miêu tả khá thành công tính cách nhân
vật Tuấn, đại diện cho một trong những điểm yếu của người đàn ông hiện đại.
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)
Tác giả Đặng Xuân Xuyến
Họ tên Đặng Xuân Xuyến
Sinh sống tại Hà Nội
ĐT: 0903413075
_____
VÀI SUY NGHĨ KHI ĐỌC TRUYỆN NGẮN
“ĐÙA CỦA TẠO HÓA” CỦA NHÀ VĂN PHẠM HOA
(Trích trong ĐIỂM YẾU CỦA NGƯỜI
ĐÀN ÔNG MẠNH MẼ; ĐXXuyến; VHTT 2006)
Truyện ngắn
ĐÙA CỦA TẠO HÓA của nhà văn Phạm Hoa đã miêu tả khá thành công tính cách nhân
vật Tuấn, đại diện cho một trong những điểm yếu của người đàn ông hiện đại.
Tuấn là con
trai duy nhất của một gia đình căn cơ, khá giả với đầy đủ lợi thế: Đẹp trai,
học giỏi, hiếu thuận và lịch lãm. Bố hy sinh khi anh còn quá nhỏ, mẹ ở vậy
thờ chồng nuôi con. Lớn lên trong tình yêu, sự hy sinh và kỳ vọng vô bờ của
người mẹ, anh đã có tất cả: Đẹp trai, thành đạt, được mọi người quý trọng, cưới
được cô vợ xinh đẹp thảo hiền. Nhưng thật oái oăm, hay như cách nói của nhà văn
Phạm Hoa, gọi đó là trò đùa của tạo hóa, bỗng chốc anh trở thành trắng tay, như
chưa tồn tại ở cõi đời.
Đọc ĐÙA CỦA
TẠO HÓA, hình ảnh bà Thuận được tác giả khắc họa rất rõ nét và sinh động: Bản
lĩnh mà yếu đuối, nhân hậu mà ghê gớm, bao dung mà ích kỷ... trước và sau khi
Tuấn cưới vợ. Con người bà chứa đầy mâu thuẫn giữa cho và nhận, giữa tình
thương và trách nhiệm vì tình yêu bà dành cho con theo kiểu “độc chiếm yêu
thương”. Người đọc yêu bà đấy, cảm phục bà đấy nhưng cũng trách giận bà đấy,
khó có thể cảm thông cho sự cứng rắn, ích kỷ đến mù quáng của bà sau khi Tuấn
cưới vợ.
Xưa tới nay,
muôn đời vẫn vậy, người mẹ luôn hết lòng vì con, sẵn sàng chấp nhận mọi đắng
cay, khổ cực, thậm chí đánh đổi cả mạng sống của mình để đứa con được hạnh
phúc. Đó là lẽ thường tình, người mẹ nào cũng làm vậy, nhưng việc yêu con đến
cạn kiệt bản năng làm mẹ như bà Thuận, người đời khó có thể chấp nhận. Người
đọc, thậm chí có thể kính phục bà trong việc nuôi dạy Tuấn nên người, lo lắng
chở che cho Tuấn đến quên bản thân mình nhưng không ai chấp nhận tình yêu kiểu
“độc chiếm yêu thương” bà dành cho Tuấn. Đấy chính là điểm “thắt nút” buộc Tuấn
phải tháo gỡ, là đầu mối bi kịch cuộc đời Tuấn, và cũng chính là bi kịch cuộc
đời của một gia đình tưởng sẽ mãi ấm êm, hạnh phúc.
Trái ngược
với hình ảnh bà Thuận, hình ảnh Tuấn hiện lên qua phác họa của Phạm Hoa thật
yếu đuối và nhu nhược. Con người anh rất hoàn hảo về hình thức và tri thức,
nhưng cứ nhàn nhạt về tính cách. Cả cuộc đời anh là một xâu chuỗi sự “răm rắp
vâng lời”. Tuốt tuột anh làm theo ý mẹ, nghe theo sự sắp đặt của mẹ. Anh giỏi
trong tri thức nhưng lại quá mù mờ về bổn phận của thằng đàn ông. Anh nhanh
nhẹn, hoạt bát trong các mối quan hệ xã hội nhưng lại quá ngớ ngẩn trong ứng xử
gia đình. Giữa hai người phụ nữ (mẹ và vợ), anh cư xử như một thằng “trẻ con”:
Không chính kiến, không suy nghĩ, không hành động.
Mâu thuẫn
giữa mẹ và vợ đã đẩy đến điểm đỉnh. Cuộc chiến giành giật “quyền sở hữu” Tuấn -
(theo chữ của Nguyễn Kiên là “vùng khuất trong tiềm thức (...) có ẩn ức sinh
lý”) - từ hai người đàn bà đã ở mức quyết liệt, một mất một còn mà hành động
của Tuấn vẫn chỉ là: Luống cuống quỳ xuống chân mẹ, khóc rưng rức, van xin.
Hành động “đáng kể” nhất của anh, được Phạm Hoa viết: “May thay, hóa ra Tuấn
lại tỉnh táo hơn cả”, là kéo vợ chạy khỏi nhà, chạy ào ra đồng.
Giữa hai
người phụ nữ yêu thương của mình, Tuấn không biết phải làm gì (mà đúng ra anh
chẳng chịu làm gì cả). Anh bị họ giằng xé, đun đẩy. Anh là cái cớ để họ bám
víu, để họ quyết chiến sống còn nhưng anh vẫn bàng quan, vô cảm. Với họ, anh
chỉ là con xúc sắc xinh xinh, đẹp mắt cần phải độc chiếm. Với anh, họ là người
thân yêu như ngàn vạn người khác ngoài xã hội. Phạm Hoa đã lột tả tất cả sự nhu
nhược, ươn hèn và ích kỷ trong tâm lý và tính cách của Tuấn, chỉ qua một đoạn
ngắn: “Tuấn cảm giác rõ sự hết lời của mình. Giới hạn cuối cùng của cuộc xin
xỏ đã hết. Chợt anh mỉm cười mềm yếu và dễ dãi. Anh không thể chặt xác Loan ra
làm ba được. Anh bỗng thấy lạnh run người. Anh im lặng đứng dậy, nước mắt cũng
thôi chảy. Vừa đi ra ngõ, anh vừa thấy loáng thoáng ý nghĩ. Thôi mẹ muốn thế
nào cũng được. Anh sẽ ra đi vậy. Để cho các người ở lại giành giật, cắn xé lẫn
nhau. Một khi đến yêu mà vẫn không biết yêu thì tồn tại sao nổi. Chính lúc đó,
trong con người anh như diễn ra cuộc biến đổi dữ dội. Anh cảm thấy cô đơn, lạnh
vắng, như đang lững thững bước trên miền đất nào đó rất xa lạ.” Vâng! Tuấn
đã “biến đổi dữ dội” (!) để nhận ra sự cô đơn, vô vị, bất lực của mình nhưng
anh vẫn không làm gì, ngoài hành động bỏ trốn. Người đọc cảm mến anh ở những
trang đầu bao nhiêu thì nay bực tức anh bấy nhiêu, thậm chí lên án anh vì hành
động trốn chạy, vô trách nhiệm của mình.
Ích kỷ và
nhu nhược phải chăng là tính cách tạo nên con người Tuấn? Thằng đàn ông có dáng
dấp mạnh mẽ, thành đạt của anh chỉ là vỏ bọc của một tâm hồn yếu đuối, bạc
nhược, của suy nghĩ rất con trẻ chẳng biết làm gì và thật xa lạ với xã hội, đại
diện cho những “cậu ấm” suốt ngày quẩn quanh bên mẹ, yêu mẹ bằng sự tôn thờ
tuyệt đối. Kết thúc truyện, hay kết thúc bi kịch cuộc đời Tuấn là sự tan vỡ gia
đình, là bước đi vô định của anh giữa màn đêm cô tịch, để mãi mãi không còn ai
thấy sự tồn tại của anh trên cõi đời này.
Có lẽ Phạm
Hoa đã gặp không ít người đàn ông kiểu như Tuấn trong cuộc sống nên đã xây dựng
nhân vật Tuấn trong ĐÙA CỦA TẠO HÓA rất đặc trưng cho những chàng công tử chỉ
được cái mẽ người “hào hoa và diêm dúa” nhưng vô tích sự ở đời. Qua tác phẩm
của mình, Phạm Hoa cảnh báo: Nếu tình yêu của người mẹ dành cho cậu con trai
theo kiểu “độc chiếm yêu thương” sẽ biến con mình trở thành người đàn ông nhu
nhược, yếu đuối và ích kỷ, hay còn gọi là người đàn ông “nửa vời”, bị “cắt
xén”. Sự ra đi của Tuấn là cần thiết cho cho sự chấm dứt hình ảnh người đàn ông
“trẻ con” yếu đuối về tâm hồn, nhu nhược về tính cách đang có chiều hướng gia
tăng trong xã hội hiện đại.
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 10/04/2016
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét