HomeHai phong cách bình thơ – Bài viết Phạm Đức Nhì
Thứ Sáu, 15 tháng 5, 2015
Cách đây không lâu tôi tình cờ đọc được bài Kim Lũ Y – Thơ Xưa Mà Vẫn Mới của Nguyễn Khôi, trong đó ông phản bác cách nhìn nhận bài “thơ” Kim Lũ Y (Đỗ Thu Nương) của tôi. Tôi cho rằng Kim Lũ Y không phải là thơ vì chỉ là lời giáo huấn của bậc trưởng thượng đối với lớp hậu bối – không có cảm xúc. Cách nhìn nhận của Nguyễn Khôi hoàn toàn trái ngược:
Tác
giả Phạm Đức Nhì
Quê quán: Kiến An, Hải Phòng, Việt Nam
Hiện định cư tại Galveston, Texas
Quê quán: Kiến An, Hải Phòng, Việt Nam
Hiện định cư tại Galveston, Texas
Email: nhidpham@gmail.com
_____
_____
HAI PHONG CÁCH BÌNH
THƠ
PHONG CÁCH NGUYỄN
KHÔI
Cách
đây không lâu tôi tình cờ đọc được bài Kim Lũ Y – Thơ Xưa Mà Vẫn Mới của Nguyễn
Khôi, trong đó ông phản bác cách nhìn nhận bài “thơ” Kim Lũ Y (Đỗ Thu Nương)
của tôi. Tôi cho rằng Kim Lũ Y không phải là thơ vì chỉ là lời giáo huấn của
bậc trưởng thượng đối với lớp hậu bối – không có cảm xúc. Cách nhìn nhận của
Nguyễn Khôi hoàn toàn trái ngược: Kim Lũ Y là thơ, không những thế, Thơ Xưa Mà
Vẫn Mới. Ông đã, không tương nhượng, phản bác cách nhìn nhận của tôi hoàn toàn.
Nhưng ông có lối phản bác rất lịch sự. Ông cho rằng có hai cách nhìn nhận bài
thơ và ông dùng lý luận của mình chứng minh cách nhìn nhận của ông là đúng.
Tôi
không đồng ý, viết lại một bài khác (Kim Lũ Y Có Phải Là Thơ?) để làm rõ cách
nhìn nhận của mình. Ông Nguyễn Khôi đọc được, gởi e-mail cho tôi đại ý: Với Kim
Lũ Y, anh cảm nhận cách của anh, tôi cảm nhận cách của tôi; sư bảo sư phải, vãi
bảo vãi hay; hãy để công luận phán xét. Lời lẽ trong e-mail rất hòa nhã, biểu
lộ cung cách của một bậc trưởng thượng. Tôi, để bảo vệ quan điểm của mình,
e-mail trả lời.
Cuối
cùng hai người vẫn còn nhìn ở hai hướng khác nhau nhưng trong tôi đã có một ấn
tượng rất đẹp về người đã phản bác mình. Ông Nguyễn Khôi đã “thắng” tôi, không
phải bằng kiến thức văn học, khả năng lý luận mà bằng phong cách lịch sự, hòa
nhã trong đối thoại văn chương. Xin được bày tỏ lòng kính phục.
PHONG
CÁCH ĐỖ HOÀNG
Trên
trang VanDanViet tình cờ đọc được bài “Dấu Chân Qua Trảng Cỏ” CủaThanh Thảo -
Dở, Kém Toàn Diện của Đỗ Hoàng, tôi có một số nhận xét sau đây:
Thái
độ kiêu binh: Ngay những dòng đầu phía dưới bài thơ, Đỗ Hoàng viết:
Nhà thơ Thanh Thảo tham gia cuộc kháng
chiến chống Mỹ với tư cách dân sự. Ông xếp sau Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân,
Nguyễn Khoa Điềm ….
Tại
sao lại có thái độ kiêu binh, mỉa mai, miệt thị “tư cách dân sự” của tác giả
như vậy? Tư cách lính hay dân sự có ăn nhậu gì đến giá trị nghệ thuật của bài
thơ? Một nhà thơ được xếp trước ai, sau ai là do thi tài chứ đâu phải do có mặc
áo lính hay không.
Đấm
vào hạ bộ:
Ông được cưng nựng và lăng xê khá đều đặn
trên văn đàn chính thống.
Nếu
Đỗ Hoàng chứng minh được Dấu Chân Qua Trảng Cỏ là bài thơ dở thì không cần nói
người đọc cũng sẽ suy ra đúng điều Đỗ Hoàng muốn nói. Đàng này bình thơ mà chưa
đá động gì đến bài thơ đã bô lô bô loa nói xấu tác giả. Chắc Đỗ Hoàng muốn
chứng minh gián tiếp: tác giả xấu thì bài thơ phải dở chăng! Đây là lối bình
thơ bá đạo, như võ sĩ quyền anh đấm vào hạ bộ của đối thủ.
Chiếc bòng con đựng những gì
Mà đi cuối đất mà đi cùng trời
Chiếc bòng đựng nhiều nhất chỉ bộ áo quần
bà ba là cùng, hoặc nữa là hai bơ gạo(!)
Tại
sao bình thơ mà lại đi bới móc chiếc bòng của người ta? Con người dù thời nào
cũng vậy, được đánh giá cao hay thấp là ở số lượng và phẩm chất của sản phẩm và
dịch vụ họ đóng góp cho xã hội chứ không phải ở chiếc bòng lớn hay nhỏ, ba lô
nặng hay nhẹ.
Lỗi
vận:
Đọc
kỹ, tôi thấy cả bài thơ không có chỗ nào lỗi vận. Có lẽ muốn giảm bớt vị ngọt
quá đậm của thơ lục bát, tác giả, trong vài chỗ, đã dùng thông vận thay vì
chính vận. Những đoạn Đỗ Hoàng trích dẫn để chê là lỗi vận như:
Những
gì gởi lại chỉ là dấu chân
Vùi
trong trảng cỏ thời gian
Vẫn
âm thầm trải mút tầm mắt ta
và:
Tiếng
bầy chim két bỗng thành mênh mang
Lối
mòn như sợi chỉ giăng
Còn
in đậm đặc vô vàn dấu chân
Theo
tôi, không sai, không lỗi, chỉ không khéo - điệp vận không cần thiết.
Nếu
biết học tiền nhân một chút thì có thể viết khổ kết bài thơ trên có sức mạnh
khái quát hơn, nâng tầm thơ lên hơn.
Đồng
ý chúng ta cũng cần “luận cổ suy kim”. Nhưng làm thơ mà không chịu học cái mới,
cái lạ, không dám đứng trên đôi chân của mình, mà cứ ru rú theo bước tiền
nhân thì có ngày bước xuống … hố.
Sửa
chữa nâng cao
Bình
thơ thì cứ phân tích rồi phán nó hay, hoặc dở; hay ở chỗ nào - chứng minh, dở ở
chỗ nào - chứng minh. Ở đây Đỗ Hoàng chơi cái màn “sửa chữa nâng
cao”, viết lại cả bài thơ của tác giả. Với tôi, đó là thái độ kiêu ngạo
đến lố bịch.
Quốc
có quốc pháp, gia có gia quy - ở đâu có lề luật đó. Trên chiếu văn chương cũng
có một số quy luật bất thành văn. Trong thơ, không gian để tâm tình của thi sĩ
chuyển động rộng rãi hơn, tự do hơn vì đó là thế giới riêng tư.
Trên
trang thơ của mình
tôi
chỉ trung thành
với
nhịp đập
của
chính trái tim tôi.
Khi
bình thơ là đã bước vào một không gian khác. Đó là không gian của cuộc đối
thoại giữa người bình thơ và thi sĩ, có rất nhiều khán giả theo dõi. Để giữ cho
không khí của sân chơi vui vẻ, lành mạnh, một số lề luật, cung cách ứng xử cần
phải được tuân thủ; tuân thủ để tôn trọng thi sĩ, tôn trọng độc giả đang chú tâm
theo dõi. Đối với cả hai ông Nguyễn Khôi và Đỗ Hoàng tôi đều không quen biết,
nhưng qua phong cách bình thơ tôi đã thấy hai ông ngồi ở hai vị trí khác nhau
trên chiếu văn chương. Chỗ ngồi ấy chính hai ông đã tự chọn bằng tài năng và
cung cách ứng xử của mình.
Nguyễn Khôi (Hà Nội) © Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 15.5.2015
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét